آيا فعالين مدني آذربايجان پان توركيست هستند ؟ حسن راشدي

یازار : aydin

 

يكي از دلايل ناسيوناليستهاي افراطي و شوونيست ها جهت تجريه طلب و پان توركيست ناميدن فعالين مدني آذربايجان ، علاقه اين فعالين به يادگيري خواندن و نوشتن به زبان مادري يعني تركي آذربايجاني و خواستار تحصيل آن در مدارس و دانشگاههاي كشور كه متكلمين اين زبان بيش از ۳۰ ميليون نفر از جمعيت ايران را تشكيل مي دهند ، تكلم آنان به زبان اصيل تركي و پرهيز از بكاربري لغات و كلمات وارداتي و حاكم غير تركي در گفتگوهاي روزمره ،‌ بيزاري آنها از جوكهاي تحقير آميزي كه در مورد تركان و اقوام ديگر ايراني گفته مي شود ،‌ داشتن اشتياق به آشنايي و مطالعه آثار ادبي كلاسيك قرون گذشته و معاصر به زبان تركي ، فعاليت آنان در دانشگاههاي كشور براي اجراي برنامه هاي ادبي ، فرهنگي – هنري به زبان تركي و اجراي موسيقي آذربايجاني ،‌ احساس تبعيض آنها به علت عدم سرمايه گذاري كلان و ملي در استانها و مناطق آذربايجان تاريخي(۱) شبيه آنچه در شهرهاي اصفهان و كرمان و ديگر مناطق مركزي و فارس نشين صورت مي گيرد ،


نگراني آنان از مهاجرت روز افزون مردم از شهرها و مناطق خوش آب و هواي آذربايجان و زادگاه خود به علت بيكاري به شهرها و مناطق خشك كويري و مركزي و فارس نشين براي يافتن كار ، اعتراض آنها به خشك شدن درياچه اروميه و تبديل شدن مناطق حاصلخيز آذربايجان به كوير نمك و بي حاصل بر اثر پراكنده شدن نمك اين درياچه با وزش باد در صورت عدم جلو گيري از خشك شدن اين درياچه ، علاقه آنان به مطالعه كتابهايي ادبي ، تاريخي ، شعر ، داستان و رماني كه در استانهاي آذربايجان و ديگر مناطق ترك نشين ايران و يا در جمهوري آذربايجان و تركيه و به زبان تركي چاپ مي شوند و خواستار اجراي اصل ۱۵ و ۱۹ و ۴۴ قانون اساسي كشور مبني بر تدريس زبان و ادبيات تركي در مدارس ، حقوق برابر همه اقوام كشور بدون توجه به زبان ، نژاد ، رنگ … و توسعه همه مناطق كشور مي باشد .

اتهام پان توركيست و تجزيه طلب بودن فعالين مدني آذربايجان توسط شوونيست ها بخاطر مسائلي كه توضيح داده شد در شرايطي صورت مي گيرد كه همه امكانات كشور ايران كه كثيرالمله بودن و تنوع زباني آن يكي از خصوصيات بارز آن است و هر كدام از ملل و اقوام كشور به اندازه كسرت جمعيتشان حق برخورداري از همه امكانات كشور در آموزش و تحصيل به زبان خود تا توسعه آن و استفاده از بقيه امكانات را در حوزه هاي مختلف دارند تنها در اختيار زبان و فرهنگ فارسي است و آنچيزي كه فعالين مدني آذربايجان آرزوي جامه عمل پوشيدن فقط قسمتي اندك از آن را دارند همكشوريهاي فارس زبان ۹۰ سال است كه همه آن امكانات را يكجا در اختيار دارند ؛‌ مثلا تركان ايران با جمعيت دهها ميليوني خود در حالي كه براي تحصيل به زبان خود در مقاطع ابتدايي ، 33 سال است كه چشم به راه اجراي اصل ۱۵ قانون اساسي هستند همكشوريهاي فارس زبان نه تنها از همه امكانات تحصيلي از پيش دبستاني تا دانشگاه ، كليه رسانه هاي گروهي و مطبوعات سراسر كشور به زبان خود برخوردار هستند به تبليغ همه جانبه اين زبان باهزينه هاي زياد و با بودجه كشور در داخل و خارج و از راههاي مختلف هم مي كوشند ؛ مثل اهدا بورسيه به دانشجويان كشورهاي مختلف براي تحصيل زبان فارسي در دانشگاههاي داخل كشور و دانشگاههاي كشورهاي خارجي (2) ،‌ برگزاري سمينارهاي پرهزينه در مورد توسعه زبان فارسي در داخل و خارج و ايجاد فرهنگستان عريض و طويل زبان و فرهنگ فارسي نمونه هايي از اين تبليغات و تلاش براي توسعه و گسترش اين زبان در همه زمينه هاست .

در فرهنگستان زبان و فرهنگ فارسي با ساختن واژه هاي جديد فارسي تلاش مي شود تا لغات و كلمات عربي ، تركي و يا اصطلاحات فني برگرفته از زبان كشورهاي غربي را با واژه هاي نوساز و جديد فارسي جايگزين كنند ؛ در اين جايگريني واژه ها كار بجايي رسيده كه كلمات چندين صد ساله عربي جا افتاده در زبان فارسي و كاملا آشنا براي مردم كه بسياري از مردم حتي ممكن است غير فارسي بودن آنرا هم ندانند مانند : " توليد " ، " حد اكثر " و " حداقل " كه بجاي اين كلمات ، واژه هاي نوساز فارسي : " فراوري " ، "بيشينه " و كمينه را جايگزين آن مي كنند و لغات نوساز عجيب و غريب بسياري چون : آذر آوار ، آخوري ريل بند ، آتش سپارستان ، آب بارش شو ، برگ كژ فشار (3) را در اين فرهنگستان ساخته و بكار مي گيرند !

شوونيستها فراموش مي كنند كه هيچ ملتي بخصوص تركان ايران را به خاطر علاقه به زبان و فرهنگ خود و آرزوي تحصيل به زباني كه جمعيت گو يشوران آن اكثريت نسبي نفوس كشور را تشكيل مي دهند و جمعيت آنان بيش از جمعيت فارسها در ايران است را نمي توان پان توركيست و تجزيه طلب ناميد ، اين خواسته فعالين ترك ايران نه تنها آرزو و خواسته زيادي نيست بلكه ابتدايي ترين حقوق انساني هر ملتي ، بخصوص ملتي با 30 الي ۳۵ ميليون نفر جمعيت در يك كشور ۷۰ ميليوني است .

مگر تركهاي كشور كه از ابتدايي ترين حقوق زباني هم محرومند و تحقيرها و توهينهاي زيادي را هم از بابت زبان و فرهنگ خود در كشور متحمل مي شوند ، فارسهاي همكشوري خودرا كه به زبان فارسي از دوران ابتدايي تا دانشگاه تحصيل مي كنند ، تمامي ايستگاههاي راديو – تلويزيوني تهران و شهرهاي فارس نشين و به جز يك كانال تلويزيوني شهرهاي استانهاي غير فارس به زبان آنها برنامه پخش مي كند ، تمام مطبوعات كشور ، تمام كتابهاي درسي و ۹۹ درصد كتابهاي غيردرسي ، تمام سينماها و تئاترها ، تمامي اسناد و مدارك ، قوانين و دادگاههاي كشور به زبان آنها سخن مي گويد و آنها بر فارس بودن خود افتخار مي كنند و به زبان و فرهنگ فارسي علاقمند هستند ، به زبان فارسي مطالعه و به زبان فارسي به راديو – تلويزيون گوش مي كنند ، با آهنگ فارسي مي رقصند ،‌ فردوسي طوسي شاعر قرن چهارم و پنجم هجري توهين كننده به نصف جمعيت جهان يعني به زنان ، و تحقير كننده اعراب و تركان (۴) و ايجاد كننده جنگ و نفرت رواني بين دو ملت ترك و فارس در شاهنامه را با لقب و نام " حكيم ابوالقاسم فردوسي " ياد مي كنند را پان فارسيست و تجزيه طلب مي نامند ؟

تركان ، فارسهايي افراطي را كه مي گويند غير از زبان فارسي زبان هيچ ملتي در كشور نبايد تدريس و تحصيل شود ، نبايد هيچ كسي جز به زبان فارسي در دادگاهها از خود دفاع كند ، همه راديو – تلويزيون و مطبوعات كشور فقط و بايد به زبان فارسي و در خدمت زبان فارسي باشد ، تمام بودجه كشور كه براي توسعه زبان و فرهنگ در كشور به تصويب مي رسد فقط و بايد در اختيار زبان فارسي باشد ،‌ حتي نبايد روز مرگ استاد شهريار اين شاعر محبوب مردم ايران و فارس زبانان دنيا و تركان ايران و جهان كه به دو زبان فارسي و تركي اشعار زيبا و دلنشين سروده و شعر فارسي " علي اي هماي رحمت "‌ و سروده زيباي تركي " حيدر بابايه سلام " وي ورد زبان خاص و عام در كشور است " روز ملي شعر و ادب ايران " نامگذاري شود كه مبادا غير فارس زبانان ايران هم خودرا سهيم در اين نامگذاري بدانند ‌ و فقط بايد " روز شعر و ادب فارسي " نامگذاري شود (۵) كه از سهم صددرصدي زبان فارسي در كشور كم نگردد ! ،‌ همه مردم غير فارس بايد فارسي ياد بگيرند و به فارسي صحبت كنند ، ولي نيازي به فارس زبانها نيست كه زبان تركي و يا زبان ديگر هموطنان را بدانند و صحبت كنند ، همه بايد بر كوروش و داريوش افتخار كنند ولي بر پادشاهان غزنوي ، سلجوقي ، خوارزمشاهي و بر بقيه سلاطين ترك حاكم بر ايران ، چه برخوب و چه بر بدشان بايد نفرت ورزيد و آنها و ملت ترك را وحشي و بيگانه ناميد‌ و با تحقير و تحريف زبان و فرهنگ غني تركي و آذري ناميدن تركان آذربايجان آنها را در ديگ يكسان سازي فارسي حل كرد و در كلّ ، فارسهايي را كه خودشان را برتر و بالاتر و تافته جدابافته تر از ملل و اقوام غير فارس ايران دانسته و حتي درصد اندكي از حقوق مادي ومعنوي را كه بر خود و بر زبان و فرهنگ خود لازم و واجب مي دانند بر غير فارس زبانان كشور قائل نيستند را شوونيست و پان فارسيست مي دانند ؛ همين !

آنها فراموش كرده اند نه تنها در هركدام از كشورهاي جهان اولي و پيشرفته اي چون كانادا ، بلژيك ، سوئيس دو و سه زبان رسميت دارند ، حتي در كشورهاي جهان سومي و همسايه ديوار به ديوار ايران چون افغانستان و عراق هم اين معضل حل شده و در افغانستان دو زبان دري (فارسي) و پشتو ، و در عراق زبانهاي عربي و كردي رسمي و سرتاسري هستند ؛ در اين كشورها علاوه بر دو زبان رسمي و سراسري كه متكلمين آنها جمعيت بيشتري نسبت به بقيه زبانها دارند و اين زبانها در كليه رسانه ها و مطبوعات كشور به كار گرفته شده و در همه مقاطع تحصيلي ابتدايي تا عالي تدريس مي شوند ، بقيه زبانهاي كم جمعيت نيز در مناطق و استانهاي خود تا مقطع خاصي در مدارس تدريس مي گردند .

يكي ديگر از بهانه هاي شوونيستها بر تجزيه طلب ناميدن تركان كشور و عصبانيت آنها از دست اكثر مردم آذربايجان و ديگر تركهاي ايران ، تمايل بيشتر اين مردم به تماشاي برنامه هاي كانالهاي ماهواره اي تلويزيوني جمهوري آذربايجان و تركيه و عدم تمايل آنها به تماشاي برنامه هاي ماهواره اي تلويزيونهاي فارسي زبان معروف به تلويزيونهاي لوس آنجلسي است.

اين جور افراد از اينكه بسياري از تركهاي ايران بر عكس فارسها كه مثلا سريالهاي تلويزيونهاي لوس آنجلسي را مي بينند ، سريالهاي كانالهاي تركيه را تماشا مي كنند و مسابقات موسيقي عاشقهاي آذربايجان را از كانالهاي تلويزيون جمهوري آذربايجان دنبال مي كنند عصباني هستند و اين نوع تمايل را گرايش به پان توركيسم تعبير مي كنند ، غافل از اينكه برنامه هاي تلويزيونهاي تركيه به لحاظ كيفيت و نزديكي زبان ، فولكلور و آداب و سنن آنها به تركان آذربايجان و برنامه هاي تلويزيوني جمهوري آذربايجان به لحاظ مشتركات مذهبي ، تباري ، زباني ، فرهنگي ، تاريخي و ارزشهاي معنوي مشترك ديگر ، و از اينكه آنچيزي كه براي مردم آذربايجان جنوبي عزيز و محترم است براي مردم آذربايجان شمالي هم عزيز و محترم است و مردم هر دو سوي آراز ( ارس ) داراي احساس مشترك در كليه زمينه ها ي معنوي هستند و كليه آداب و رسوم و حافظه تاريخي مردم هردو آذربايجان يكي است و فقط مرزهاي سياسي هست كه آنها را از هم جدا ساخته است و در تماشاي برنامه هاي تلويزيوني هم اين مرزها در نورديده است ، طبعا تمايل بيشتري دارند بجاي تماشاي برنامه هاي ماهواره اي و غير ماهواره اي فارسي زبان كه در آن به شكلهاي آشكار و و نيمه پنهان زبان ، فرهنگ ، هويت و شخصيت تركان را به سخره مي گيرند ، برنامه هاي تلويزيونهايي را تماشا كنند كه به شخصيت مردم ، زبان و فرهنگ ،فولكلور ، افسانه ، تاريخ ، آداب و رسوم ، شعرا ، نويسندگان و شخصيتهاي تاريخي و ادبي آنها ارزش و اعتبار مي دهد ؛‌ شايد كافي باشد كه گفته شود تعداد ميادين ، خيابانها و سالنهاي فرهنگي – هنري كه در شهر باكو به نام استاد شهريار نامگذاري شده چندين برابر آن در ايران است و جشنواره هايي جهاني كه براي موسيقي عاشيقها و موسيقي مقامي آذربايجان گذاشته مي شود دل هر آذربايجاني را به وجد مي آورد و مجسمه شاه اسماعيل صفوي اين سردار بزرگ تاريخ و سلطان و شاعر نكته پرداز كه ديوان شعر تركي وي نشان دهنده احساس رقيق اين سردار علاوه بر سلطان و حاكم بودن وي است در ميادين اين شهر به هر آذربايجاني غرور مي دهد .

طبيعي است نبود نمادهايي از ارزش مثبت زبان و فرهنگ ، ترانه و موسيقي فاخر ، شعر و داستان ، حماسه و رمان ، فيلم و تئاتر و …. به زبان تركي آذربايجاني و عدم شناسايي و معرفي شاعر ، نويسنده ، هنرمند ، محقق ، پژوهشگر و شخصيتهاي ديگر در زمينه هاي مختلف مربوط به تاريخ ،‌موسيقي ، هنر ، ادبيات و فرهنگ تركان آذربايجان در تلويزيونهاي داخلي ، تركان كشور را به ديدن كانالهايي سوق مي دهد كه به داشته هاي معنوي آنها ارزش مي گذارند و بر آنها مي بالند .

با توجه به آنچيزي كه آورده شد اگر فارسها كه جمعيتي كمتر از تركها در كشور دارند با تحصيل به زبان خود در مدارس و دانشگاهها ، داشتن مطبوعات و راديو و تلويزيون به زبان فارسي و علاقه به زبان و فرهنگ و موسيقي و افتخارات تاريخي و رسميت دادن زبان خود در كشور در همه زمينه ها ، و داشتن رابطه دوستي با افغانستان و تاجيكستان همزبان خود ، تلاش براي ايجاد كانال تلويزيوني مشترك سه كشور فارسي زبان و آرزوي توفيق و توسعه براي اين كشورها ، ايران را تجزيه كرده باشند آنموقع مي توان از تركان بيش از ۳۰ ميليون نفري ايران هم انتظار داشت كه با داشتن حافظه تاريخي حاكميت ۱۰۰۰ ساله بعد از اسلام بر ايران ، و دادن جانها و ريختن خونهاي بزرگمردان تاريخي خود براي حفاظت اين كشور از دشمنان ، در صورت داشتن همان امتيازاتي كه فارسها در كشور دارند ،‌ كشور را تجزيه كنند ؛ در غير اين صورت ، ادعاي عده اي تماميت خواه و برتري طلب مبني بر تجزيه طلب و پان توركيست ناميدن تركان آذربايجان كه با فعاليت مدني خود خواستار برخورداري از حقوقي همچون حقوق همكشوري هاي فارس زبان هستند ، ادعايي نابخردانه و ناشي از تفكرات پان فارسيستي و شوونيستي و بي اعتقادي آنان بر ابتدايي ترين حقوق انساني تركها و ملل و اقوام غير فارس ديگر در ايران است !

SON

…………………………………………………………………………………………………..

(1) آذربايجان تاريخي عبارت از سرزمين بهم پيوسته اي است كه مردم اين مناطق به زبان تركي صحبت مي كنند ، فولكلور ، افسانه ، آداب و رسوم مشترك و نزديك بهم دارند و در تاريخ بلعمي ( قرن چهارم هجري ) ، نزهت القلوب حمداله مستوفي ( قرن هشتم هجري ) حدود آن از همدان و اراك در جنوب گرفته تا دربند خزران ( داعستان كنوني ) در شمال ، ترسيم شده است ؛ قسمت جنوبي اين سرزمين تاريخي كه در داخل ايران امروزي قرار دارد ، در زمان قاجار در داخل ايالت " آذربايجان " قرار مي گرفت كه استانهاي آذربايجان شرقي و غربي ، اردبيل ،زنجان ، قزوين ، همدان ، مركزي ، البرز ( كرج و حومه ) و غرب استان گيلان ( شهرهاي آستارا و هشتپر تا اسالم ) امروزي را در بر مي گرفت .
(2) ضميمه روزنامه اطلاعات مورخ: 17دي ماه 1376 : (اعطاي بورسيه به دانشجويان زبان فارسي در دانشگاه "سند " شهر حيدر آباد پاكستان ) ، روزنامه ايران مورخ : ۲۵ مرداد ۱۳۸۸ شماره : 4286 : " افزايش ۳۰ درصدي بودجه دانشجويان خارجي " ( بورسيه براي ۲۳۰۰ دانشجوي خارجي تحصيل كننده در دانشگاههاي كشور )
(۳) واژه هاي ساخته و پرداخته شده در" فرهنگستان زبان و ادب فارسي " كه در ۸ دفتر منتشر شده است .
(۴) شاهنامه فردوسي چاپ كلكته ، سال ۱۸۲۹ ميلادي صفحات : ۲۸۲ ،۴۸۹ ، ۹۴۶
(۵) نگاه كنيد به مطبوعات تهران در پايان شهريور و اوائل مهر سال ۱۳۸۱ و هنگام تصويب اين موضوع در مجلس . براي ديدن قسمتي از متن سخنها و مصاحبه ها كه در اين مطبوعات درج شده بود سايت زير را مشاهده كنيد :

http://www.poetry.ir/archives/000609.php